افزایش سرمایه در شرکت سهامی خاص چگونه است؟
افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی خاص مراحل و شرایطی قانونی دارد که شرح این شرایط و مراحل در بخش ۸ از لایحه اصلاحی قانون تجارت با عنوان «تغییرات در سرمایه شرکت» ذکر شده است.
در شرکت‌های سهامی خاص، سرمایه پایه و مبنای فعالیت‌های شرکت است. بر همین اساس افزایش سرمایه را باید یکی از اصلی‌ترین راه‌های تامین مالی این گروه شرکت‌ها دانست که به منظور توسعه و گسترش فعالیت‌های شرکت صورت می‌گیرد. شرکت‌ها با این‌کار ضمن اصلاح ساختار مالی خود، سعی می‌کنند در فضای رقابتی موجود جایگاه خود را ارتقاء بخشند. اما افزایش سرمایه در شرکت‌های سهامی خاص روشهای مختلفی دارد و در هر روش یک روند مشخص برای این کار تعریف شده است. افزایش سرمایه شرکت ضمن اینکه نیاز به بررسی‌های ابتدایی و اساسی پیش از اجرا دارد، در مرحله اجرا نیز پیچیدگی‌های خاص خود را به همراه می‌آورد. به همین دلیل به شرکت‌ها توصیه می‌شود برای این‌کار از خدمات ثبت شرکت کمک بگیرند. در ادامه درباره برخی روشهای افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی خاص بیشتر صحبت می‌کنیم.
سرمایه شرکت چیست؟
به مجموع دارایی‌های یک شرکت سرمایه گفته می‌شود. سرمایه دارایی‌های اولیه شرکت (هنگام تاسیس) و دارایی‌های که در طول فعالیت به آن اضافه شده است را دربر می‌گیرد. سرمایه شرکت‌ها به سه دسته کلی تقسیم می‌شود:
اموال و وجوه نقدی
همانطور که از نامش مشخص است سرمایه نقدی شرکت را شامل می‌شود.
اموال و دارایی‌های غیر نقدی
املاک و مستغلات، ماشین آلات و تجهیزات، حتی سیستم‌های کامپیوتری و موارد مشابه دربین اموال و سرمایه غیرنقدی شرکت قرار می‌گیرند.
اموال و دارایی‌های حرفه‌ای و تخصصی
این بخش از سرمایه شرکت شامل نیروی انسانی متخصص و حرفه‌ای (تخصص‌های فنی یا علمی)، طرح‌های صنعتی، لگو‌ها و برندها و حتی روابط و لینک‌هایی که مدیران و سهامداران با مراجع خاص دارند، می‌شود.
در ادامه به این مهم می‌پردازیم که افزایش سرمایه شرکت سهام خاص، در کدام بخش انجام می‌شود تا بتوان گفت شرکت افزایش سرمایه داده است.
روشهای افزایش سرمایه شرکت
افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی خاص مراحل و شرایطی قانونی دارد که شرح این شرایط و مراحل در بخش ۸ از لایحه اصلاحی قانون تجارت با عنوان «تغییرات در سرمایه شرکت» ذکر شده است. این بخش از لایحه مذکور الزامات افزایش یا کاهش سرمایه را کاملا توضیح داده است. توضیحات شامل روشهای افزایش سرمایه، روشهای کاهش سرمایه، مدارک لازم برای این‌کار و مراحلی که باید طی شود می‌گردد. البته به دلیل پیچیدگی‌های موجود در این لایحه، کارشناسان ثبت شرکت می‌توانند راهنمای خوبی برای این‌کار باشد. به‌طور کلی در ماده ۱۵۷ لایحه اصلاحی قانون تجارت دو راه برای افزایش سرمایه شرکت مطرح شده است و روشهای ذکر شده ذیل یکی از این دو راه قرار می‌گیرند. این دو روش عبارتند از:
- - به وسیله صدور سهام جدید
- - به وسیله بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود
در ادامه روش‌هایی که مربوط به این دو دسته می‌شوند را بررسی خواهیم کرد.
افزایش سرمایه شرکت از راه صدور سهام جدید
اگر سرمایه شرکت از راه صدور سهام جدید باشد، پرداخت مبلغ اسمی سهام جدید باید به یکی از روشهای زیر صورت گیرد:
تبدیل مطالبات نقدی حال شده اشخاص از شرکت به سهام جدید
- پرداخت مبلغ اسمی سهام جدید به‌صورت نقد
- انتقال سود تقسیم نشده شرکت به سهام جدید
- تبدیل اندوخته اختیاری شرکت به سهام جدید (اندوخته‌های قانونی شامل این روش نمی‌شود.)
- تبدیل سود حاصل از اضافه ارزش سهام جدید به سرمایه
- تبدیل یا تعویض اوراق قرضه به سهام
در ماده ۱۵۷ لایحه اصلاحی قانون تجارت برای هریک از روشهای ذکر شده شرایط و ریزه‌کاری‌های مشخصی ذکر شده و روند انجام کار کامل شرح داده شده است.
افزایش سرمایه شرکت از راه بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود
روش‌هایی که ذیل این دسته از راه‌های افزایش سرمایه شرکت سهامی خاص قرار می‌گیرند محدودترند. اصلی‌ترین روش این دسته را می‌توان اینگونه شرح داد:
افزایش مبلغ اسمی سهام شرکت
در این روش افزایش سرمایه با مبلغی که سهامداران بابت افزایش ارزش مبلغ اسمی سهام شرکت پرداخت می‌کنند تامین می‌شود. اما افزایش مبلغ اسمی سهام می‌تواند برای سهامداران تعهد آور باشد یا خیر. اگر افزایش مبلغ اسمی سهام در مجمع عمومی فوق العاده شرکت و با حضور تمامی اعضاء و سهامداران به رای گذاشته و تصویب شود، پرداخت مبلغ افزوده شده از سوی همه سهامداران الزامی است. اما اگر این افزایش طبق روال مقرر در قانون تجارت و اساسنامه شرکت صورت گیرد و رضایت سهامداران جلب نشده باشد، پرداخت مبلغ افزوده شده الزامی نیست.
در این روش برای مثال مبلغ اسمی سهام شرکت از ۱۰۰۰ تومان به ۲۰۰۰ تومان افزایش می‌یابد. اما پرداخت یا عدم پرداخت این افزایش از سوی سهامداران معطوف به شرایطی است که ذکر شد.
شرایط افزایش سرمایه شرکت
اما افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی خاص برخی شرایط ابتدایی داد که درصورت عدم وجود این شرایط عملا امکان افزایش سرمایه به هیچ یک از روشهای یاد شده نیست. این شرایط شامل موارد زیر می‌شود:
افزایش سرمایه با تصمیم مجمع عمومی فوق العاده انجام شود.
برای افزایش سرمایه شرکت، تنها اساسنامه، تضمین کننده اختیارات هیئت مدیره برای افزایش سرمایه نیست و این‌کار باید با تصمیم مجمع عمومی سهامداران صورت گیرد. مجمع عمومی سهامداران ممکن است با حضور صد درصد سهامداران یا حضور اکثریت سهامداران تشکیل شود که در هر حالت شرایط خاصی مطرح شده است. درنهایت از جلسه مجمع صورت‌جلسه تهیه شده که این صورت جلسه از مدارک قانونی لازم جهت افزایش سرمایه است. تنظیم صورت‌جلسه مجمع عمومی سهامداران نیز از کارهای پیچیده در مراحل افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی خاص است که بهتر است به کارشناسان فعال در حوزه ثبت شرکت سپرده شود.
سرمایه قبلی شرکت تماما تادیه شود.
درنهایت باید به این مهم اشاره کرد که افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی خاص باید به ثبت برسد. برای این‌کار ارائه لیستی از مدارک به مرجع ثبت ارائه شود. در این بخش نیز سپردن روند امور تخصصی و پیچیده کار به کارشناسان ثبت شرکت بهترین توصیه خواهد بود.
